Netflix’in ünlü dizisi Stranger Things gibi yapımlarla sık sık gündeme gelen Mors kodu ya da diğer adıyla Mors alfabesi nedir? Mors alfabesi, alfabenin harflerini, noktalama işaretlerini ve sayıları, nokta ve çizgi (• ve –) ile temsil eden bir sistemdir. Mors alfabesi Latin alfabesinin her bir harfiyle ilişkilendirilmiş bir iletişim sistemidir.
Tarihin akışını değiştiren icatlardan biri olarak kabul edilen Mors alfabesi, nokta (•) ve çizgi (-) ile bunlara karşılık gelen ışık ve sesleri kullanarak bilgi aktarır.
Mors alfabesini kim icat etti?
Mors alfabesinin ilk örneği 1837 yılın Samuel Finley Breese Morse (27 Nisan 1791-2 Nisan 1872) tarafından icat edilmiş ve 1844’te kullanılmaya başlanmıştır.
Mors alfabesini icat eden Samuel Morse, telgrafın da mucididir.
1830’larda İngiliz Cooke ve Wheatstone ekibi, elektrik akımını kullanarak beş manyetik iğneli bir telgraf sistemi geliştirmişti. Kariyerine ressam olarak başlayan Morse ise, Yale Üniversitesi’nde birkaç elektrik konferansına katılmış ve kendi kendine elektrikli telgraf geliştirmek için uğraşıyordu.
Morse’un elektrikli telgrafı, bir elektrik devresinde bobinin bir kolu çekmesi ile rulo kağıdı üzerine izler bırakması esasına dayanıyordu.
Morse, 1830’lu yılların başında Leonard Gale ve Alfred Vail’in yardımıyla operatör tuşunun aşağıya bastırılması prensibiyle çalışan tek devreli bir telgraf üretti. Bu sistemin parçaları anahtar, batarya, tel ve istasyonlar arasındaki bir kablo hattından oluşuyordu. Mors alfabesi ( Mors kodu) işte bu sayede icat edilmiş oldu.
OKU: Bir hafta neden 7 gündür?
1843 yılında ABD Kongresi’nden fon alan Morse ve Vail, Mors alfabesini ilk kez 24 Mayıs 1844 tarihinde kullandı. Gönderilen ilk mesaj İncil’den bir cümleydi ve “What hath God wrought!” yazıyordu. Türkçe’ye çevirirsek “Tanrı neler yaptı!” diyebiliriz.
Sistemin Amerika kıtası ve dünyaya yayılması sonrasında 1861’de ilk kıtalar arası telgraf hattı Western Union tarafından kuruldu.
1848 yılında Alman Friedrich Clemens Gerke tarafından Alman demiryollarında kullanılması için farklı bir versiyon da geliştirilmiştir.
Uluslararası Mors Kodu’nun kabul edilmesi ise 1851 yılına dayanır.
Uluslararası Mors Alfabesi Nedir?
Orijinal Mors kodu Avrupa’ya yayılınca, İngilizce dışındaki dillerdeki metinlerin yazımında ortaya çıkan sorunlar uluslararası bir mors kodu ihtiyacı doğurmuştur.
Uluslararası Mors Alfabesi, orijinal Mors kodundan daha basittir. Orijinal alfabede nokta ve boşluklar kullanılırken uluslararası alfabede tüm harfler nokta ve kısa çizgiler ile temsil edilir.
Uluslararası Mors Alfabesi, 1865 yılında Paris’teki Uluslararası Telgraf Kongresi’nde günümüzdeki halini aldı ve daha sonra Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU) tarafından standart hale getirildi.
Mors alfabesi örnekleri – Nokia SMS Sesinin Gizemi
Mors alfabesi günümüzde halen kullanılmakta özellikle amatör radyo meraklıları tarafından sıklıkla öğrenilmektedir.
Tecrübeli bir Mors operatörü dakikada 40 üzerinde kelimeyi okuyabilmektedir.
Mors alfabesinde belki de ilk öğrenilen sözcük SOS yani Yardım çağrısıdır. SOS sinyali üç nokta-üç çizgi-üç nokta (…- – – …) şeklinde kodlanır.
Ünlü telefon şirketi Nokia’nın meşhur “Special” isimli SMS (Short Message Service – Kısa Mesaj Servisi) zil sesi de aslına bakılırsa SMS harflerinin Morse alfabesindeki karşılığıdır. “Ascending” isimli SMS zil sesi ise Nokia’nın sloganı olan “Connecting People” cümlesinin Mors alfabesindeki karşılığıdır. “Standard” SMS zil sesi ise Morse alfabesinde Messages/Mesajlar kelimesini temsilen “M” harfinin karşılığıdır.
Mors alfabesinin görsel mantığını öğrenmek isterseniz Learn Morse Code internet sitesini inceleyebilirsiniz.
Mors alfabesine 2004 yılında “@“ işareti de eklendi. İlk telgrafın 159. yıldönümünde Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU) tarafından ‘@‘ işaretinin, ‘AT COMMERCIAL’ kelime öbeğinin baş harfleri olarak ‘AC’ harfleriyle ifade edilmesine karar verildi.
Uluslararası Mors Alfabesi nasıl öğrenilir?
Mors alfabesi öğrenmek zor değildir. Mors alfabesinde bir noktanın süresi 50 milisaniye, bir çizginin süresi ise noktanın süresinin 3 katıdır. Kelimeler arasındaki boşluklar, bir nokta süresi kadardır.
Mors alfabesi öğrenmek için çeşitli metodlar bulunuyor.
